Deep Democracy – gebruik de wijsheid van de minderheid

Afgelopen periode heb ik me onder gedompeld in het gedachtegoed van Deep Democracy. En dat is me goed bevallen. Hoewel ik ook wel ernstig in de war raakte. Werken vanuit Deep Democracy is voor mij werken vanuit een heel ander paradigma dan ik gewend was.

Deep Democracy in het kort

Deep Democracy is een zienswijze en methode die de onderstroom in groepen zichtbaar en hanteerbaar maakt om te komen tot besluitvorming met aandacht en waardering voor andere opvattingen. Zonder te polderen en zonder conflicten weg te poetsen.

In mijn werk ben ik altijd bezig geweest met de onderstroom en het erkennen van alles wat er is. Deep Democracy is voor mij een mooie verdieping in mijn werk.

Uitgangspunten

Een aantal uitgangspunten wil ik hier graag delen. Volgens Deep Democracy maakt een groep gebruik van alle wijsheid en potentieel als in de groep gezegd kan worden wat gezegd moet worden. Het gaat om het vergroten van het groepsbewuste: dat wat in de groep gezegd is. Allerlei zaken die in het groepsonbewuste leven kunnen er voor zorgen dat dingen niet gezegd worden. Wanneer mensen zich niet gehoord of gezien voelen of het idee hebben dat hun mening genegeerd wordt, gaat het wringen. We spreken hier vaak niet eerlijk en openlijk over, maar hebben allerlei manier om ‘onderhuids’ en in de ‘onderstroom’ tegen te spartelen. We mopperen wel op de gang of na afloop bij de WC, maar tijdens de vergadering houden we onze mond. Er treedt sabotage gedrag op. Hierdoor kan de groep dus minder van zijn potentie gebruiken.

Tot zover logisch.

Roltheorie: een andere kijk op groepen

Maar Deep Democracy heeft een heel ander kijk op groepen. Hierbij staat roltheorie centraal:

• Er is geen verschil tussen de groep en het individu. Als jij in de groep stapt, stapt de groep in jou.
• De rol is groter dan een individu. En een individu is groter dan een rol.

En daar begon mijn paradigma shift. Het is dus niet belangrijk wie wat zegt, maar dat het gezegd wordt! Die iemand vertolkt dan op dat moment een stem uit de groep. Ik merkte tijdens de training en in mijn procesbegeleiding dat ik wel heer erg focus heb op wie wat zegt en daar een interpretatie / analyse aan geef. De rol van begeleider is samenvatting wat de groep heeft gezegd en niet dingen willen oplossen voor de groep. Ik heb gemerkt hoe moeilijk ik dat vind. Een deel van mijn snelle hersens is eigenlijk niet nodig….

Vanuit deze theorie ga je bij afwijkende meningen actief op zoek naar wie die afwijkende mening herkent. Verspreid het alternatief. Zo voorkom je ook zondebok-gedrag en identificatie met vaste rollen. Dat noemen ze met een mooi woord rolfltuïditeit. En dat werkt weer heel verbindend voor de groep, omdat je niet vast zit aan één perspectief, maar ook kan veranderen.

Toepassen in de praktijk

Deep democracy levert mooie werkvormen en een aantal modellen om te komen tot besluitvorming waarin de wijsheid van de minderheid een plek krijgt. De eerste fase staat in het teken van echt verkennen van het vraagstuk, waarbij je actief op zoek goed naar de afwijkende meningen. Na deze fase komt vaak een meerderheidsvoorkeur naar boven. Dan komt de stap om de wijsheid van de minderheid toe te voegen: Centrale vraag hierbij: wat heb je nodig om met het voorliggende besluit mee te gaan?

Als je hier niet uit komt, is er vaak sprake van verstoring in de communicatie (sabotagegedrag) en moet je met elkaar een ander gesprek voeren: het niet gevoerde gesprek.

Wat doe ik er mee?

Afgelopen half jaar ben ik bezig om op een andere manier interventies te doen in de groepsprocessen. Vanuit het belang dat het belangrijk is dat er gezegd kan worden, wat gezegd moet worden. Mijn taak is samenvatten en niet de problemen oplossen van de groep. In een aantal groepen heb ik inmiddels ervaren hoe verbindend dat werkt.

En juist wanneer het spannend wordt. Vaak bestaat de neiging om dan met 1-2-tjes aan de slag te gaan. Terwijl vanuit Deep Democracy het juist de bedoeling is om het groepsbewuste te vergroten. 1-2-tjes leveren daar geen bijdrage aan. Het zijn vaak spannende groepsgesprekken, maar ze zijn wel het juiste om te doen.

Zelf kennismaken met Deep Democracy?

De geweldige trainingen van Jitkse Kramer en Danielle Braun worden verzorgd vanuit de Academie voor Organisatiecultuur

Zeker de moeite waard!